We gaan ons straks sociaal en individueel anders gedragen. De samenleving van de toekomst laat zich nu al af en toe zien. Zoals in Shanghai, waar de politie N901-helmen met infraroodcamera’s draagt die met behulp van Augmented Reality (AR) de lichaamstemperatuur van omstanders meten.
Vergelijkbare technologie wordt ook al gebruikt om de lichaamstemperatuur van basisschoolkinderen te meten, die 's morgens het schoolplein oplopen. Aan de hand van hun lichaamstemperatuur wordt vervolgens bepaald of ze op school mogen blijven of naar huis worden gestuurd.
Andere landen als leerschool
Hoe onze samenleving precies zal veranderen zal met de tijd moeten blijken. Maar aanwijzingen van wat we kunnen verwachten zien we zowel in China als in andere landen die al eerder met het coronavirus te maken kregen en nu de maatregelen versoepelen.
In China bijvoorbeeld blijkt het autogebruik met 94% toe te nemen, terwijl het OV juist 57% minder populair is geworden. Hiermee wapenen reizigers zich tegen het gevaar van een besmetting, waardoor het virus invloed heeft op veel meer dan onze directe gezondheid alleen. Ook het milieu en dus onze indirecte gezondheid wordt zo getroffen.
Bovendien passen we ons gedrag ook aan op de maatregelen die wereldwijd worden getroffen. Zoals dichtbij huis in Berlijn, waar een proefproject loopt met rijvakken voor auto’s die worden omgetoverd naar fietspaden en grotere opstelvakken. En iets verder weg in Bogota, waar er 75 kilometer fietspad bijkomt om de fietsers te spreiden en hen net als in New York en Mexico meer ruimte te bieden.
De coronacrisis lijkt te zorgen voor een harde reset, daar waar beleidsplannen er normaal jaren voor nodig hebben, gebeuren nu zaken in weken, onder hoge druk. Zoals we ook in Nederland hebben gezien, toen er een Appathon werd uitgeschreven door het Ministerie van Volksgezondheid om een corona app te ontwikkelen. Nog voordat er goed was nagedacht over de randvoorwaarden van de app, werd er al om input gevraagd vanuit het bedrijfsleven. Hierop volgden onderzoeksrapporten die wezen op belangrijke privacyrisico’s. Natuurlijk is privacy een belangrijk thema, maar volgens mij moeten we de discussie daarover op veel bredere schaal met elkaar voeren.
Zo is het bijvoorbeeld al mogelijk om aan de hand van rioolwater, erachter te komen wat de concentratie van een bepaald virus in een stad is. Wat als in de toekomst het zelfs mogelijk is om te achterhalen uit welk huishouden deze virussen komen? Bij dit soort zaken lijkt privacy totaal nog niet aan bod te komen, omdat er alleen naar de korte termijn gekeken wordt. De link met privacy wordt automatisch gelegd bij de app. Echter zal hetgeen wat met de app bepaald wordt, een benchmark vormen voor alles wat er daarna nog zal komen. Het is dus goed om in ons achterhoofd te houden dat het niet alleen om die app gaat, maar dat we ons op veel grotere schaal met privacy-vraagstukken bezig moeten houden.
(Blijvende) gedragsverandering
We werken massaal thuis en vergaderen voorlopig via een scherm. Verplaatsen doen we vooral te voet en op de fiets, als eerste tekenen dat de samenleving er na de corona-pandemie wel eens heel anders uit kan gaan zien.
Welke veranderingen zijn blijvend en hoe snel wennen we aan het ‘nieuwe normaal’? Experts wijzen op de ‘touch free’-samenleving die ons staat te wachten. Zo worden in China al massaal liftknoppen vervangen door holografische varianten. Nederland is een echt fietsland, dus zullen hier straks miljoenen drukknoppen van de verkeerslichten voor fietsers en voetgangers worden vervangen?
Of we ons blijvend anders zullen gedragen hangt af van hoe lang we dit blijven doen en of we er onze nieuwe gewoonten van zullen maken. “Veel gedrag is gewoontegedrag”, zegt onderzoeker bij het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KiM) Mathijs de Haas. “Je gaat elke dag de deur uit, zonder er verder bij na te denken of het ook anders kan. Het kost een tijdje tot nieuw gedrag inslijt.”
Consumentenpsycholoog Patrick Wessels vult dit aan door te verwijzen naar The Power of Habit van Charles Duhigg: “Gewoonten ontstaan uit een cue, onze routine en de beloning die we daarvoor krijgen. Zoals het gezondheidsrisico dat door de coronacrisis ineens heel actueel is, ons aangepaste gedrag om hygiënischer te zijn en de ervaren rust of daadwerkelijke gezondheidswinst die ons dat oplevert.”
Terwijl we wennen aan dit nieuwe gedrag en het onze nieuwe gewoonten maken, moeten we collectief toe naar een meer weerbare samenleving. Met structureel 600 meer IC-bedden en een grotere back-up, in plaats van de 8.000 ziekenhuisbedden die in de afgelopen 10 jaar zijn wegbezuinigd. En naar een samenleving waarin we meer lokaal produceren of de afhankelijkheid in ieder geval spreiden over meerdere geografische locaties.
En waarin ware duurzaamheid terugkomt, om veel beter in harmonie met de natuur te leven. Iets waaraan ook China zich zal moeten conformeren, om afstand te creëren tussen mens en dier en de leefomgeving opnieuw te leren waarderen voor wat die te bieden heeft. Met de gevaren die het bij zich draagt, om de natuurlijke balans te herstellen.
De toekomst in een stroomversnelling
De huidige pandemie laat zien hoe we de zorg ook op afstand kunnen organiseren, dat ook de digitale snelweg ontzettend veel mobiliteit biedt en dat we zullen moeten nadenken over de privacy bij al die (nieuwe) initiatieven en ontwikkelingen.
Zo vindt er een grote kanteling in de zorg plaats, volgens innovatie expert, Lucien Engelen. Mensen zullen meer videobellen en er komen slimme pleisters die op afstand een aantal vitale parameters kunnen monitoren.
De in de VS gevestigde ontwikkelaar van spraakassistenten, Voca.ai, heeft zelfs al plannen aangekondigd om een test te ontwikkelen, waarmee aan de hand van je stemgeluid kan worden vastgesteld of je iets aan je longen hebt en bijvoorbeeld COVID-19 hebt of niet. Vergelijkbare technologie werd eerder door andere partijen al toegepast om vroegtijdig een depressie te herkennen. Natuurlijk staat deze technologie nog in de kinderschoenen, maar het schetst hoop.
De toekomst van technologie komt in een stroomversnelling, net als de rest van onze nieuwe samenleving. Waarin we Tompouce drive-ins bouwen tijdens Koningsdag, supermarkten in razend tempo digitaliseren en zelfstandig winkeliers uit noodzaak opschuiven van ‘goederen en een beetje service’ naar bijzondere ervaringen om klanten in de watten te leggen. Mensen willen weer echt waar voor hun geld.
Het onderwijs, ons werkzame leven, de dagelijkse bewegingen naar de winkel, de horeca en zelfs een blokje om lopen om een frisse neus te halen zullen er allemaal totaal anders uit gaan zien. Consumenten zullen waarschijnlijk een grotere financiële buffer gaan opbouwen, na jarenlang geroepen te hebben dit te doen, hebben ze nu de noodzaak ervan ingezien dat het handig is om ook daadwerkelijk iets achter de hand te hebben. Er zal meer aandacht komen voor hygiëne. En er zal een nieuwe privacystandaard komen als belangrijke benchmark, zowel voor een eventuele corona-app, als voor alle nieuwe technologische initiatieven om de toekomst na de corona-pandemie vorm te geven.